Kan kernenergie het klimaat redden? De argumenten van voor- en tegenstanders op een rij (2024)

De Verenigde Naties waarschuwen al langer dat de temperatuur op onze aardbol over vijftig jaar drie graden hoger zal liggen, als we niet onmiddellijk en drastisch ingrijpen. Alleen een goedklimaatbeleid kan de schade nog enigszins beperken. Dan denken we meteen aan windmolenparken bijbouwen en in sneltempo zonnepanelen installeren, maar Frankrijk kijkt ook in de richting van nieuwe kerncentrales. De Franse president Emmanuel Macron investeert de komende jaren namelijk maar liefst één miljard euro in kernenergie.

Macron was nochtans lange tijd tegenstander van nieuwe kerncentrales. "De oude centrales die hij zou sluiten, zou hij niet direct vervangen", bevestigt onze energiespecialist Luc Pauwels. Er is in Frankrijk al vijftien jaar een grote centrale in aanbouw, maar dat was tot nu toe het enige project in Frankrijk.Onze zuiderburen draaien nu dus hun kar en gaan voluit voor kernenergie in de strijd tegen klimaatverandering. Hebben ze daar goede redenen voor?

De reactoren die Frankrijk wil gaan bouwen zijn kleiner dan onze huidige kerncentrales. Ze zouden tientallen tot honderd megawatt elektriciteit produceren, terwijl de grote kerncentrales die we nu kennen goed zijn voor zo'n 1.600 megawatt. "Je hebt dus zestien kleintjes nodig om één grote te vervangen", legt Pauwels uit in "Laat". "Het interessante daaraan is dat je ze makkelijk aan en uit kan zetten, naargelang de nood. Heb je meer of minder wind en zon, dan zet je wat meer kerncentrales aan of uit. Je kan dus gemakkelijk schakelen."

Bouw je kleine kerncentrales van het huidige type? Dan zijn ze niet zoveel veiliger dan de grote die we nu hebben. Maar er is ook nieuwe technologie in de maak om die kleine kerncentrales veiliger te maken. "Ook in ons land is daar onderzoek naar aan de gang, in het studiecentrum voor kernenergie in Mol", weet Pauwels. "Het gaat dan om reactoren die oude, gebruikte kernsplijtstof opnieuw zouden kunnen gebruiken en opnieuw gaan verbranden. Ze kunnen er dus opnieuw elektriciteit uithalen. Bovendien zou er ook veel minder afval overblijven. Dat afval zou ook geen 300.000 jaar meer radioactief blijven, maar 300 jaar."

Het pijnpunt in dit verhaal is natuurlijk: gaan ze op tijd klaar zijn? Want de klimaatopwarming stopt niet

See Also

Kernenergie: de voordelen en nadelen - De Atoom Alliantie

We zouden ons kernafval dus kunnen recycleren. "Tenminste, dat is wat wetenschappers zeggen dat mogelijk is", benadrukt Pauwels. Want de nieuwe generatie kerncentrales is nog volop in ontwikkeling. Tegen 2030 zouden ze klaar voor gebruik moeten zijn. "Dat is natuurlijk het pijnpunt in dit verhaal: gaan ze op tijd klaar zijn?" vraagt Pauwels zich af. "Want de klimaatopwarming stopt niet."

Tien landen uit de Europese Unie vinden alvast dat kernenergie wel een goede oplossing is voor de klimaatverandering. Ze willen dan ook dat de Europese Commissie kernenergie een groen label geeft. Het gaat dan om Frankrijk en heel wat Oost-Europese landen, zoals Polen, Tsjechië, Hongarije en Roemenië.

Een kerncentrale is veertig keer minder schadelijk voor het klimaat dan een gascentrale en zelfs vier keer minder schadelijk dan de zonnepanelen op je dak

Je ziet op klimaatmarsen ook steeds vaker dat mensen voor kernenergie pleiten. Dat lijkt misschien de wereld op zijn kop, want er was een tijd waarin iedereen die groen was tegen nucleaire energie was. "Je ziet nu binnen de groene beweging de zogenoemde "eco-modernisten", die zeggen dat kernenergie een goede technologie voor het klimaat is", legt Pauwels uit. "Een kerncentrale is veertig keer minder schadelijk voor het klimaat dan een gascentrale. Een kerncentrale is zelfs vier keer minder schadelijk dan de zonnepanelen op je dak, omdat ze zeer weinig CO2 uitstoten."

Enkel kijken naar de CO2-uitstoot van kerncentrales schetst een rooskleurig beeld. Té rooskleurig volgens een aantal andere Europese landen. Duitsland leidt het kamp tegen kernenergie, maar ook Denemarken, Oostenrijk, Spanje en Luxemburg zijn kritisch.

Naast het feit dat de technologie nog in ontwikkeling is en dus niet onmiddellijk ingezet kan worden in de strijd tegen de klimaatopwarming, zien ze een aantal andere problemen.Het nucleair afval bijvoorbeeld. Dat moet je ergens veilig kunnen stockeren. Een serieuze hypotheek op de toekomst, zo ziet Duitsland dat. Al zouden nieuwe kerncentrales er dus mogelijk voor kunnen zorgen dat afval geen 300.000 jaar, maar zo'n 300 jaar veilig opgeborgen moet worden.

Als zo’n kerncentrale smelt, ga je daar niet gewoon met een brandweerwagen naartoe en je smijt er wat water op

Maar het meest van al verzetten tegenstanders zich tegen kernenergie omdat het een gevaarlijke technologie is. Als het misgaat met een kerncentrale, krijg je ze zeer moeilijk onder controle. "Herinner je Tsjernobyl, herinner je f*ckushima: als zo’n kerncentrale smelt, ga je daar niet gewoon met een brandweerwagen naartoe en je smijt er wat water op", zegt Pauwels. "Het duurt heel lang voordat kernsmeltingen tot stilstand komen. De radioactieve straling is dan ook het grote argument van die landen om die kernenergie toch niet in te voeren."

Waar staat België in de hele Europese kernenergiediscussie? "Wij gaan naar een kernuitstap. Wij zeggen dat geen kerncentrales meer nodig hebben", weet Pauwels. "Het is merkwaardig, want we zijn er wel onderzoek naar aan het doen. Maar in de wet voor de kernuitstap staat niet alleen dat onze kerncentrales moeten sluiten tegen 2025, maar ook dat er geen enkele nieuwe kerncentrale mag bijkomen die elektriciteit produceert. Dus wettelijk zeggen we: neen het kan niet. Maar een wet kan je misschien veranderen?"